door Klaas Driebergen

Vorige week schreef ik over inconsequenties op de tekeningen van de Bommelverhalen. Een onderwerp dat velen aanspreekt, zo blijkt uit de reacties! Ik kreeg een aantal leuke aanvullingen van ‘oplettende kijkertjes’.

Over Bommelstein mailde Bommeltekenares Henrieke Goorhuis mij het volgende:

Volgens mij is de allergrootste inconsequentie, die dan weer consequent is in zijn inconsequentie, het feit dat bij een aanzicht op Bommelstein van ver het slot altijd op een soort kale rots staat, die dan vanaf de muren meestal ook nog vrij steil naar beneden loopt. Zijn we dichterbij het kasteel, dan staan er plots struiken en grote oude bomen direct naast. Dit ook binnen een strook! Dat is dan ook zeker geen foutje, het gaat hier echt om de sfeer en het helpt alleen maar bij het idee dat de wereld van Rommeldam een soort droomwereld is.
Toen ik mijn eerste Bommel-teststrook mocht tekenen kwam daarin de stadspoort voor. Ik ben natuurlijk gaan spitten – om na een tijdje tot de conclusie te komen dat er nergens een vaste vorm of echte logica in zit. Wel gebruik ik veel referentieplaatjes om de sfeer te pakken te krijgen.

Aansluitend bij de links-rechtsvergissingen wees Adri Geelhoed me op een opvallende inconsequentie in ‘De wilde wagen’. Daarin krijgt heer Bommel tot zijn schrik een ketting met een ijzeren bal aan zijn linkerbeen gelegd door de Nachtwacht van Gor.

Op het volgende plaatje zit de kogel echter aan zijn rechterbeen…

Om daarna de rest van het verhaal ook aan het rechterbeen geketend te blijven.

Ik zag iets vergelijkbaars in ‘De grote Barribal’ (1965–1966). Daarin zit heer Bommels been in het gips. Maar gaat het nu om zijn rechter- of zijn linkerbeen? Meestal zit het gips links:

Maar op aflevering 5664 zit het om het rechterbeen…

Wim van Hinte, die de vorige keer ook al input leverde, is nog even verder gaan speuren naar vreemde veranderingen op de plaatjes. En hij vond weer een verspringing van rechts naar links, en wel in ‘De ombrenger’ (1971–1972).

Op strook 7335 draagt Bulle Bas zijn revolver rechtsachter aan zijn riem.

Maar op het volgende plaatje zit deze links.

Toen ik daar nog even verder naar ging kijken, zag ik dat het ding soms zelfs op één strook van plek verwisselt. Zie hier twee plaatjes van strook 7322:

En het is niet zo dat hij er gewoon aan beide kanten één heeft hangen, want op het derde plaatje is zijn linkerzij weer leeg.

Ik ga nog even door met een paar van de leukste vondsten van Wim van Hinte.

In ‘Het kukel’ komt op aflevering 4840 Wammes Waggel het verhaal binnen wandelen.

Eén plaatje verder heeft hij ineens een heel andere trui aan!

In ‘De vuursalamander’ (1965) zit heer Bommel een boek te lezen. Achter zijn fauteuil staat de deur van zijn kluis open, omdat hij Joost opdracht heeft gegeven om zijn geld naar de bank te brengen.

Een aflevering verderop is nog steeds de geopende kluis zichtbaar. Maar…

De complete boekenkast ernaast is verdwenen…!

Een kleine correctie kwam nog van de kant van Koen Kamphuijs. Ik had beweerd dat het aantal ramen aan de linkerkant van het gebouw van de Kleine Club verdubbeld was. Hij me er echter op dat op het eerste plaatje ook al meer ramen moeten zijn, al zijn ze (bijna) niet zichtbaar:

Je het oplettende kijkertjes en je hebt éxtra oplettende kijkertjes…

Maar goed, er zitten nog altijd veel verschillen tussen de beide gevels, en tussen beide plaatjes – ik toon het tweede ook nog maar een keer:

Kamphuijs schrijft hierover: ‘Ondanks dat is het een leuk tijdverdrijf om zoek-de-verschillen te doen. De bestelwagen, overduidelijk dezelfde, heeft ineens een spiegel (alleen rechts, niet links) en een zwengel gekregen om de wagen te starten, en op het zwarte gebouwtje rechts staat in het eerste plaatje een antenne, die er op het tweede ineens niet meer is. Het licht is wel weer aan gegaan in het tweede plaatje.’

En zo zul je bijna altijd als een bepaalde locatie tweemaal vanuit dezelfde hoek getekend is, kleine afwijkingen zien.

Maar is het eigenlijk erg, dit soort inconsequenties? Welnee, natuurlijk niet. Zoals Henk Meerdink schrijft: ‘Ik denk, dat al deze inconsequenties voor de lezertjes geen enkel bezwaar zijn. Ik vind ze leuk, het geeft jus aan de publicaties. Totaal niet storend, behalve misschien voor scherpslijpers…’

En Han Messie schrijft over de metamorfoses van Bommelstein: ‘Inderdaad heeft het Slot Bommelstein in vele verhalen ook vaak een ander aangezicht. Zelf val ik daar niet zo over, want ik vind al die verschillende aanziens toch even mooi.’