door Klaas Driebergen

Recent schreef ik meerdere afleveringen rondom de markies De Canteclaer. De afgelopen weken had ik twee verrassende ‘ontmoetingen’ met de markies, in twee verschillende gedaanten, die ik je niet onthouden wil. Zo heb je hem nog nooit gezien!

Gisteren was ik in Volendam op bezoek bij Toonderliefhebber en -verzamelaar Hans Geusebroek. Die heeft in zijn woonkamer een prachtig beschilderd houten beeld staan:

Markies De Canteclaer, bijna in levenden lijve!

Het beeld is circa 75 centimeter hoog en is gemaakt door beeldhouwer Dirk Best uit Edam, een vriend van Geusebroek die hij beschrijft als een wat zonderlinge figuur, die ‘op een primitieve boot in de Purmerringvaart woont zonder enige aansluiting op gas, elektra en water’. Best maakt uitsluitend beelden van hout.

Als je het mij vraagt, doet hij dat ontzettend knap: dit is helemaal de markies, compleet met hanenkam en veertjes naast de kam en op zijn wangen.

En compleet met een originele face-à-main in zijn hand met een handvat van schilpadleer.

Toen beeldhouwer Best ter ore kwam dat er in Antwerpen een dergelijke face-à-main te koop was, heeft hij ‘het brilletje met zijn gekrenkte auto opgehaald en daarvoor niets in rekening gebracht’, aldus Geusebroek.

Een prachtig beeld waar Hans Geusebroek met recht trots op is!

Gesproken over ‘de markies in levenden lijve’: hoe zou hij er eigenlijk uitzien in mensengedaante, dus als hij geen haan was?

Een mogelijk antwoord op deze vraag trof ik aan in Toonders nalatenschap in het Literatuurmuseum. Daarin bevinden zich een aantal potloodtekeningen van figuurontwerpen die mogelijk gemaakt zijn door Toonder zelf. Ik vermoed dat ze zijn getekend in het kader van de film Moonglow (1955), want er zitten figuren bij die vroege versies lijken van personages van deze korte animatiefilm:

Te midden van deze figuren kwam tot mijn verrassing ook het volgende heerschap tegen:

Wat een frappante gelijkenis met de markies! De kleding is vrijwel hetzelfde, maar het is een menselijke figuur. Maar merkwaardig genoeg dan wel met hanenkam…

Eerder (hier en hier) schreef ik al eens over de opmerkelijke gelijkenis van de markies met een haan uit Beelden uit het persoonlijke en openbare leven der dieren (1842) van de Franse tekenaar Grandville.

Pas na het schrijven daarvan hoorde ik dat Toonder dit boek zeker kende: hij had het in zijn kast staan. Het is een van de vele interessante zaken die ik heb kunnen toevoegen aan de stukken die ik gebundeld heb in mijn nieuwe boek Bommeldingen, dat op het punt van verschijnen staat.