door Klaas Driebergen

De laatste weken heb ik in Bommeldingen veel aandacht besteed aan de ruitjesjas van heer Bommel. Het blijkt een bijna onuitputtelijk onderwerp te zijn dat ook veel reacties opriep.

Vandaag nog een paar wetenswaardigheden rondom Bommels jas en de ruitjes waarvan die voorzien is.

De officiële kleuren

Allereerst een weetje over de officiële kleuren van de jas van Bommel. Die zijn ooit vastgesteld door de Toonder Studio’s, mogelijk ter gelegenheid van het maken van de film Als je begrijpt wat ik bedoel.

Ik heb bij de Toonder Compagnie navraag gedaan naar deze kleuren. Voor de liefhebbers: het gaat om de Pantone-nummers (PMS) 485C (rood) en 143C (geel).

De kleuren van het door mij ontworpen mondkapje benaderen deze waarden zo dicht mogelijk.

In de praktijk treden er vaak zeer lichte kleurafwijkingen op in het proces tussen het ontwerp van het mondkapje en het uiteindelijke drukresultaat (bijvoorbeeld vanwege het omzetten naar een ander kleurensysteem: in dit geval van PMS naar CMYK). Zo blijkt de ‘eerste druk’ van het mondkapje een héél klein beetje lichter van kleur uitgevallen te zijn dan de tweede, als je heel goed kijkt. Welke van de twee nu de échte kleuren het beste benaderd, mag Joost weten…

Waarom een ruitjesjas?

Ik stuitte op een leuke uitspraak van Toonder over heer Bommels jas in een interview in het radioprogramma Opium (17 juli 2004). Toonder legt daarin aan Tonko Dop uit waarom die jas nou eigenlijk ruitjes heeft:

“Maar dat was een tekenfoefje natuurlijk, om hem niet te saai te maken. Het is een grote figuur, die moet een beetje onderbreking van een lijn hebben. En die onderbreking was dus die ruit.”

Hij vervolgt met een uitleg over de beroemde verandering van ‘rechte’ naar ‘meebewegende’ ruitjes:

“En die ruit, in het begin was die stabiel. Hij was een vierkante: verticaal, horizontaal. En dat maakte niet zozeer op mij een indruk, want ik vond dat wel makkelijk, maar later, toen ik dacht: dat is niet mooi, want die arm beweegt dus moeten de ruitjes bewegen, toen heb ik dat dus veranderd. En daarop kreeg ik een eerste berg, eh… als ik mag zeggen, fanmail.”

Overigens meende een van de lezers van Bommeldingen te weten dat het idee om de ruitjes te laten meebewegen van Toonders medewerker Ben van Voorn afkomstig was. Hij wist echter niet meer waar hij dit gelezen had. Mocht iemand hier toevallig meer van weten, dan hoor ik het graag.

Toonders geruite jas

Bij de presentatie van de grote uitgave van Met uw welnemen in oktober 1973 op kasteel Nederhorst droeg Toonder zelf een geruite jas:

Weliswaar was dit jasje niet geel met rood, maar bruine met een lichtgekleurde ruit, hier te zien op een still uit een televisieverslag van de gelegenheid:

Toen verslaggever Peter Berger Toonder er bij deze gelegenheid in een vraaggesprek op wees dat hij een jas aan had in de Bommelruit, antwoordde die met een lach: ‘Ja, het bloed kruipt waar het niet gaan kan… Nou, het is de eerste, hoor! Ik heb er altijd graag zo een willen hebben, maar dit is de eerste. Nu durf ik het pas.’

Toonder deed deze uitspraak vlak nadat hij gezegd had dat hij ‘zo langzamerhand tot de jaren des onderscheids’ was gekomen. Hij was inmiddels 61 jaar.

Zelf droom ik ook weleens van een geruite jas. Maar ik wacht nog even tot de jaren des onderscheids gekomen zijn.

Nieuwe online Bommellezing: ‘Grol en gloei’

De vorige week gehouden online Bommellezing was een succes en ik ontving veel enthousiaste reacties na afloop. Ik wilde deze lockdown dus maar aangrijpen om een volgende lezing te organiseren. En wel op donderdagavond 7 januari.

Ik ga het hebben over de nonsenstaal en -poëzie van Marten Toonder. Van harte uitgenodigd om mee te doen!

Lees hier meer of schrijf je meteen in