door Klaas Driebergen

Twee weken geleden schreef ik een stukje over Toonder en de fiets, in verband met de start van de Tour de France (zie hier). Ik kreeg daar een paar reacties op, en natuurlijk was ik nog niet uitputtend. Maar er zijn nog een aantal leuke andere voorbeelden te geven van fietsers in de Bommelverhalen en aangezien de Tour bijna ten einde is, ga ik er nog even op door.

Ik moet wel zeggen: er lijkt niet heel erg veel gefietst te worden in Rommeldam. Meestal bewegen haar inwoners zich per auto, motor- of bromfiets (door Toonder ook wel ‘stoomfiets’, ‘ploffiets’ of ‘knalfiets’ genoemd) of lopend voort.

Hiep Hieper is misschien wel de vroegste fietser in het oeuvre. We zien hem op een tweewieler in het verhaal ‘De Pierrace’ (1948-1949), wat in dit verband natuurlijk sowieso een interessant verhaal is omdat het ook over een sportwedstrijd gaat, zij het dan per auto. Aangezien Hiepers snelle wagen in de garage is, zit hij voor de gelegenheid op de fiets:

De vorige keer bracht ik de fietsende Joost al ter sprake. Hij lijkt wel de meest fanatieke fietser onder de Bommelpersonages. Hier nog een voorbeeld uit ‘De niks’ (1961-1962), waar hij zich naar de brievenbus rept:

Let even op de richtingaanwijzers langs de weg naar ‘Heen’ en ‘Terug’. Een tekenaarsgrapje.

Iemand die zich ook bij voorkeur per fiets pleegt voort te bewegen, is drs. Zielknijper. We zien hem dat tenminste tweemaal doen, namelijk in ‘Het vergeetboekje’ (1976) en ‘De wadem’ (1979-1980). In dat laatste verhaal bezoekt de zielkundige een van zijn vaste cliënten, heer Bommel:

“Op dat moment werd hij het geratel van een oude fiets gewaar, en toen hij omkeek, zag hij doctorandus Zielknijper naderen.
‘Goeie dag’, sprak deze, van zijn rijwiel stappend. ‘Is de heer Bommel thuis? Ik hoorde dat hij zich niet wel voelt, en ik dacht: een praatje met een oude kennis zal hem goed doen.’”

Ook in ‘Het vergeetboekje’ pedaleert Zielknijper voor een bezoekje naar Bommelstein. In datzelfde verhaal zien we echter dat het fietsen hem niet altijd even goed af gaat:

“Op dat moment zag hij een fietser het steegje binnenrijden. Het was duidelijk, dat de bestuurder het voertuigje niet geheel in de hand had, want hij slingerde vreemd door de nauwe straat, en ten slotte viel hij kletterend op de keien.
‘Meneer Zielknijper!’ riep Tom Poes, naar hem toedravend. ‘Scheelt er iets aan?’
‘Huh?’ vroeg de zielkundige, terwijl hij met moeite zijn blik richtte. ‘O, het is n-niets. Alleen maar een beetje slap en d-duizelig. Gewoon m-maar wat overwerkt. Z-zie dat dikwijls... in mijn praktijk...’”

De vorige keer constateerde ik dat het met name bij heer Bommel en Tom Poes geen gezicht is om ze op een fiets te zien. Bovendien zaten beiden op een te kleine fiets. Ook in laatste voorbeelden lijken de fietsen wat aan de kleine kant.

Maar het laatste voorbeeld dat ik geef, slaat alles. Ik werd erop gewezen door lezer Jan Molleman, die het voorbeeld terecht als ‘belachelijk’ typeerde. Het gaat om professor Prlwytzkofski, die we normaal in een ook al ietwat merkwaardige ‘krachtwagen’ zien voortrijden met maar drie wielen en een luifeltje boven de bestuurder. In ‘De mob-beweging’ zit hij echter op een fiets, en wat voor een:

“De vuurpijl had inmiddels zijn meeste kruit verschoten, zodat hij begon te dalen en knetterend op een late fietser afkoerste. Het was een zekere professor Prlwytzkofski, die op een stille plek het hemelruim had bestudeerd en de tijd een beetje had vergeten. Verdiept in gedachten trapte hij door de winderige nacht, totdat hij opschrok door een snel naderend gesis, en onthutst omkeek.”

Een driewieler!

Het voordeel is dat een valpartij zoals die van Zielknijper hem hier bespaard blijft.