🧾 Δασμοί: Τι είναι & πώς λειτουργούν;

Ένας δασμός αποτελεί φόρο που επιβάλει μια κυβέρνηση σε αγαθά που εισάγονται στην χώρα. Η επιβολή μπορεί να γίνει πάνω σε συγκεκριμένα αγαθά (πχ. πετρέλαιο), σε κλάδους (πχ. τρόφιμα) ή ολόκληρες χώρες.

⚙️ Πώς λειτουργούν; Κατά την εισαγωγή ενός προϊόντα, η εταιρεία καλείται να πληρώσει τον δασμό στα σύνορα. 

Παράδειγμα: Έστω ότι η Αμερική επιβάλει 10% δασμούς σε ρουχισμό από Κίνα. Πλέον, ένα πουκάμισο αξίας $10 θα κοστίζει $11 στον εισαγωγέα, με το $1 να καταβάλλεται στην κυβέρνηση. 

Γιατί να επιβάλεις δασμούς; Καθιστώντας τις εισαγωγές πιο ακριβές, δίνεις άμεσο κίνητρο για την ανάπτυξη της παραγωγής στο εσωτερικό της χώρας - ή κίνητρο σε εταιρείες του εξωτερικού να μεταφέρουν τη παραγωγική τους δραστηριότητα στο εσωτερικό

Επιχειρήματα κατά δασμών: Διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, εμπορικοί πόλεμοι, οικονομική επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας και... πληθωρισμός! 

Χρόνια οικονομικής ιστορίας έχουν δείξει ότι οι δασμοί καταλήγουν να επιβαρύνουν τον τελικό καταναλωτή. Εάν το κόστος του εισαγωγέα αυξηθεί, θα το μετακυλήσει στον έμπορο και ο έμπορος θα το μετακυλήσει τον καταναλωτή.

Fun fact: ΚΑΘΕ φόρος, στο τέλος, καταλήγει να επιβαρύνει τον καταναλωτή.

Οι δασμοί πηγαίνουν κόντρα στη θεωρία συγκριτικού πλεονεκτήματος του Ricardo: Όταν μια χώρα (ή άτομο) εξειδικεύεται, γίνεται καλύτερη, αποδοτικότερη και οικονομικότερη στην παραγωγή του. Στη συνέχεια, βγαίνοντας στο διεθνές εμπόριο και ανταλλάσσοντας αυτό το αγαθό έναντι άλλων στα οποία δεν έχει αυτό συγκριτικό πλεονέκτημα, κερδίζουν όλοι. Win win!

🐓 Ο δασμός... του κοτόπουλου!

Στη μεταπολεμική Γερμανία, περί το 1960, οι πολίτες άρχισαν να τρώνε περισσότερο. Συγκεκριμένα... κοτόπουλο!

Δεδομένης της υψηλής παραγωγικής δυνατότητας των ΗΠΑ, ένα μεγάλο ποσοστό αυτής της ζήτησης εξυπηρετούνταν μέσω εισαγωγών από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Όπως είναι λογικό, οι ντόπιοι παραγωγοί ήταν δυσαρεστημένοι και απαιτούσαν από τις αρχές να κάνουν... κάτι. 

Τι έκαναν; Δασμούς στα κοτόπουλα, κύριοι! Έτσι, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα οι Αμερικάνοι εξαγωγείς έχασαν το 25% των πωλήσεων τους. 

Και οι Αμερικάνοι; Ζήτησαν εκδίκηση! Ο τότε πρόεδρος Lyndon Johnson, ως αντίποινα επέβαλε 25% δασμό στις εισαγωγές μικρών φορτηγών από την Ευρώπη.

Η παραπάνω ιστορία περιγράφει τον εμπορικό πόλεμο που έγινε γνωστός ως... the chicken wars!

Και ενώ οι κυβερνήσεις κοιτούσαν πως θα χτυπήσουν η μία την άλλη, το μόνο σίγουρο ήταν ένα: τα κοτόπουλα έγιναν ακριβότερα στη Γερμανία και τα φορτηγάκια, στην Αμερική.

Fun fact: 60+ χρόνια μετά, οι ΗΠΑ επιβάλλουν ακόμα 25% δασμούς σε φορτηγάκια από την Ευρώπη. 

Sovereign Wealth Funds: Εθνικά... πορτοφόλια;

Μαζί με όλα τα καλούδια που αναφέραμε παραπάνω, την Τρίτη ο Trump υπέγραψε ένα εκτελεστικό διάταγμα κατά το οποίο ξεκινάει η δημιούργια ενός Αμερικάνικου Sovereign Wealth Fund.

Τι είναι τούτο; Δες το σαν ένα επενδυτικό κεφάλαιο (fund) το οποίο ανήκει και διαχειρίζεται από κάποιο κράτος. Στόχος του είναι να προσφέρει ένα "οικονομικό μαξιλαράκι ασφαλείας" στους κατοίκους και/ή να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη της χώρας.

Και που βρίσκουν τα χρήματα; Με την ίδια λογική που εσύ βάζεις κάτι στην άκρη και το επενδύεις, έτσι και αυτά χρηματοδοτούνται από τα πλεονάσματα της χώρας. Ρεαλιστικά, τα περισσότερα SWFs έχουν συσταθεί από χώρες που παρουσιάζουν ισχυρή εξαγωγική δυνατότητα φυσικών πόρων (κοινώς... έχουν πετρέλαιο).

Ποιο είναι το μεγαλύτερο SWF σήμερα; Μετά την ανακάλυψη τεράστιων κοιτασμάτων πετρελαίου στη Βόρεια Θάλασσα, η 🇳🇴 Νορβηγία αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το εισαγωγικό πλεόνασμα που έφερε η εκμετάλλευση τους, δημιουργώντας ένα εθνικό fund. Σήμερα, είναι το μεγαλύτερο SWF του πλανήτη με περισσότερα από $1.7 τρις σε AUM.

Στη δεύτερη θέση έρχεται της 🇨🇳 Κίνας με $1.3 τρις (χρηματοδοτεί παγκόσμια projects όπως το Belt & Road initiative) ενώ ακολουθούν αυτά των 🇦🇪 Η.Α.Ε. με $1 τρις και της 🇸🇦 Σ. Αραβίας με $925 δις αντίστοιχα.