[…] hoewel de houding van de comestibleshandelaar een grote bedrijvigheid uitdrukte, bewoog hij zich in het geheel niet. Zo stijf als een standbeeld stond hij in de avondbries. […]
Aat-raat, woordvoerder van de Grote Droon, legt uit wat er is gebeurd:
‘Ik heb hem laten bestralen’, legde de zegsman uit. ‘Met de vierde straal die verstart, u weet wel. Want deze stad mag niet ontruimd worden, omdat het te lage kukel zich dan zou kunnen verspreiden.’
Wel is er sprake van een omkering: Lots vrouw aarzelt om te vluchten en wordt daarvoor gestraft, maar Grootgrut wordt met deze verstijving het vluchten juist belet.
Zo is er in de Bommelverhalen op vele manieren sprake van intertekstualiteit: Marten Toonder, in samenwerking met Lo Hartog van Banda (op de dvd bij Het geheim van Marten Toonder wordt prachtig in beeld gebracht hoe zij samen met veel plezier brainstormen over ‘Het kukel’), weeft verhalen uit diverse bronnen tot een nieuw geheel. Met een geheel eigen strekking: het kukel heeft niets te maken met IQ (professor Prlwytzkofski is de eerste die faalt voor de test), maar ook niet met slechtheid zoals in Sodom en Gomorra. Het heeft iets te maken met de welvaart, waarmee het verhaal begint:
De goede stad Rommeldam is een welvaartsstad. Krepeergevallen komen er niet meer voor, het aantal ijskasten, televisietoestellen en voertuigen neemt dagelijks toe, en oude buurten worden opgeruimd om plaats te maken voor frisse nieuwbouw.
Helaas: ‘Welvaart is stilstand voor het kukel’, aldus Aat-raat. En dat zet je als lezer toch aan het denken. Die welvaart van ons, is die wel goed voor ons kukel…?
*
De verwijzing naar Sodom en Gomorra is een van de vele bijbelse elementen die in de Bommelverhalen voorkomen, en die in mijn boek Bommel en Bijbel aan bod komen.
Dat boek verscheen in 2012, maar tot mijn verbazing is er in 2021 nog steeds aandacht voor. Ik word nog steeds gevraagd voor lezingen erover, en onlangs was de tentoonstelling over het boek weer in Uithoorn te zien.
Zit je zelf bij een club, kerk of vereniging met mogelijke interesse in een lezing hierover (of over een ander Toonder-gerelateerd onderwerp), eventueel in combinatie met de tentoonstelling? Informeer bij mij naar de mogelijkheden!
Recent was er ook nog op andere manieren aandacht voor Bommel en Bijbel:
- Op 31 oktober was er een interview met mij te horen op RickFM, de lokale radiozender van De Kwakel en Uithoorn, in het programma ‘Uit de Kunst’. Je kunt het hier terugluisteren.
- Voor het programma ‘Boekbespreking’ van DailyChannel Radio mocht ik de flaptekst van mijn boek inspreken. Beluister het hier (vanaf 5:55).
|