door Klaas Driebergen

Vandaag wil ik iets met je delen dat ik aantrof in het Toonderarchief.

Zoals je misschien weet ben ik wekelijks een dag in Den Haag om in opdracht van het Literatuurmuseum Toonders nalatenschap verder te ordenen en inventariseren. Zo nu en dan kom ik iets verrassends tegen.

In Toonders collectie bevindt zich een groot aantal plakboeken rondom het leven en werk van Marten Toonder en zijn familieleden, grotendeels samengesteld door Toonders zoon Eiso. Deze bevatten foto’s, knipsels, brieven en andere documenten rondom allerlei speciale gebeurtenissen.

In 1996 waren er meerdere speciale gebeurtenissen in het leven van Marten Toonder, waarmee hij uitgebreid in de belangstelling stond van zijn fans en van de media. Rondom deze gebeurtenissen uit dit jaar heeft Eiso een plakboek samengesteld in een groen kaft.

In het voorjaar vonden er een hoop feestelijkheden plaats waarvoor Toonder een aantal weken in Nederland was. Het derde deel van zijn autobiografie verscheen, Onder het kollende meer Doo. De PTT gaf een velletje Bommelpostzegels uit. En er was een grote overzichtstentoonstelling over Toonders werk in het Teylers Museum in Haarlem. En Toonder hertrouwde, met Tera de Marez Oyens. Helaas overleed zij enkele maanden later.

Van de opening van de tentoonstelling in het Teylers is in het plakboek een heel fotoverslag aanwezig. Omdat ik deze expositie in het statige museum indertijd ook bezocht heb, bekeek ik ze met belangstelling.

Er waren ook een paar foto’s bij van bijzondere tentoongestelde zaken, die ik me zelf niet meer kan herinneren gezien te hebben – maar het is dan ook alweer 24 jaar geleden.

Zo is er een foto van een mooi portret van Marten Toonder, geschilderd door zijn eerste vrouw, Phiny.

Maar nog intrigerender vind ik een geschilderd portret van heer Bommel. Eiso heeft erbij geschreven: ‘Laatste door MT geschilderde portret van O.B.B., in bezit van ex-ambassadeur de heer Niehe.’

Voor zover ik weet is dit portret nog nergens gepubliceerd. Ik vind het prachtig, en ook wel een beetje atypisch. De inkleuring van de achtergrond is fraai, heer Bommel lijkt in een merkwaardig licht te staan en heeft een intrigerende pose en blik. Het is of hij een beetje verlegen naar de kijker lacht.

Die verlegenheid heeft misschien te maken met het feit dat hij alweer een tijdje minder aandacht van zijn schepper Marten Toonder heeft ontvangen. Die is immers in 1986 gestopt met de strip rondom zijn wedervaren, terwijl het schilderij uit 1993 stamt.

Bespeur ik ook weemoed in het schilderij, in de blik van heer Bommel? Als het inderdaad Toonders laatste portret van hem is, in elk geval geschilderd (en dat lijkt me zeker waar), dan is ook die gemoedstoestand heel verklaarbaar.

Het schilderij is blijkens het bijschrift in bezit van Eric Niehe, die begin jaren negentig Nederland als ambassadeur vertegenwoordigde in Ierland. Niehe was betrokken bij Marten Toonder omdat die een bekende Nederlander in Ierland was, en moet ook Bommelliefhebber zijn geweest. Toonder werd ook uitgenodigd bij de afscheidsreceptie van Niehe in Dublin in september 1993. Zou Toonder voor die gelegenheid dit portret hebben geschilderd, en het Niehe cadeau hebben gedaan?

*

Reacties Bommel literatuurgids

De eerste recensies van de Bommel literatuurgids zijn verschenen! Zo schreef Jos van Waterschoot op Stripschap.nl:

“De Bommel literatuurgids is een nuttig boek voor wie méér wil weten of die Bommel wil verwerken in zijn eigen geschriften. Er is voor ‘elck wat wils’ en brengt een ongelooflijke hoeveelheid informatiebronnen bij elkaar. Daarvoor hulde aan de makers!”

Ook Stefan Nieuwenhuis is positief over het boek op literair weblog Tzum.

Verder zijn we blij met alle enthousiaste reacties die we afgelopen weken van lezers van het boek hebben ontvangen. Enkele ervan heb ik geplaatst op deze pagina onder ‘reacties van lezers’.