Welkom bij deze – terugkerende – nieuwsbrief, waarmee we je graag op de hoogte houden van alle Stiemerlab activiteiten! Op dinsdag 8 en zondag 13 september organiseerden we twee infomomenten, waarmee de zoektocht naar betrokken burgers en geïnteresseerden van start ging. Sindsdien hebben maar liefst 34 deelnemers aangegeven verantwoordelijk te willen zijn voor een sensor in de Stiemervallei of maandelijkse waterstaalname.

Lees hieronder verder over de afgelopen trainingssessies, instructies en handleidingen, resultaten van de eerste metingen, het werk van de LUCA School of Arts studenten, het team achter Stiemerlab en wat er op de agenda staat voor de komende weken en maanden.

Ondertussen kunnen we je al wat vertellen over de resultaten van de eerste waterstaalname in september. De waterstalen genomen met de bailer (Figuur 1) dienen voor DNA (genetisch) onderzoek. De stalen genomen met het fytoplanktonwerpnet (Figuur 2) ondergaan een analyse met de FLOWCAM, een toestel dat partikels, cellen (< 100 µm) kan analyseren in een vloeistof en foto’s maakt. Hiermee wordt er inzicht verkregen in wat er ‘leeft in de beek’. Immers, de aanwezigheid van bepaalde waterdiertjes is een indicator voor de waterkwaliteit.

Figuur 1: Waterstaalname voor eDNA analyse

Figuur 2: Fytoplankton staal voor Flowcam

Wat is fytoplankton? Fytoplankton (Figuur 3) zijn een belangrijke groep van organismen die voorkomen in het water, in verschillende vormen en groottes. Zij vormen de basis van de voedselketen en dienen als een belangrijke indicator voor de waterkwaliteit. Fytoplankton dient op hun beurt als voedsel voor het zoöplankton (de watervlootjes, raderdiertjes, en eenoogkreeftjes). Het zoöplankton vormt op zijn beurt dan weer de link tussen het fytoplankton en de vissen, die het zoöplankton eten. Dus door al deze groepen samen te bestuderen, met inzichten van het eDNA, krijgen we een goed overzicht van de ecologische status van de waterloop.

Figuur 3: Enkele fytoplankton opname resultaten

Wat is de huidige toestand van de Stiemerbeek? Op dit moment wordt fyto-en zoöplankton niet gemeten voor stromend water, wel de macroinvertebraten. De macroinvertebraten worden maar op slechts één meetpunt gemeten, bij Diepenbekerbos. En in 2017 toonden deze resultaten slechts een matige waterkwaliteit. Daarom willen we het meetnet uitbreiden naar tien locaties in plaats van één en meten in jullie naaste omgeving, woonwijk, buurt, ... Door meerdere staalnames te doen over verschillende maanden tijd hopen we binnenkort een beter zicht te krijgen hierop.

En ook over de eerste metingen met sensoren is er nieuws. In onderstaande figuren is een selectie van eerste meetresultaten weergegeven. De figuren tonen voor verschillende locaties de geregistreerde waarden op 22 en 23 oktober 2020.

Op 23 oktober was er iets voor de middag een regenbui. Je kunt zien dat de sensoren veranderingen in de waterdiepte en in de waterkwaliteit registreren tijdens en na de regenbui. De waterdiepte neemt toe. De zuurstofconcentratie daalt. De geleidbaarheid verandert. Op sommige locaties is er een daling en op ander locaties is er een stijging. Op Thorpark is er weinig effect van de regenbui omdat deze meetlocatie ter hoogte van de uitstroom van de vijver ligt

Figuur 1: Sensorische metingen van de waterdiepte in de Stiemer op diverse locaties.

Figuur 2: Sensorische metingen van de zuurstofconcentratie in de Stiemer op diverse locaties.

Figuur 3: Sensorische metingen van de geleidbaarheid in de Stiemer op diverse locaties.

De temperatuurmetingen vertonen een duidelijk dag-nacht patroon met hogere temperaturen in de namiddag en lagere temperaturen ’s nachts tot zonsopgang. Dat patroon verandert ten gevolge van de regenbui. Ter hoogte van Diepenbekerbos is de temperatuur van het water duidelijk hoger dan op alle andere locaties. Deze meetlocaties ligt stroomafwaarts van het waterzuiveringsstation. De hogere temperatuur is vermoedelijk het gevolg van de lozing van gezuiverd afvalwater.

Figuur 4: Sensorische metingen van de watertemperatuur in de Stiemer op diverse locaties.

‘Stiemerbeestjes’: studenten van LUCA School of Arts aan het werk

In de afgelopen weken werkten de derdejaarsstudenten C-MD / Interaction Design van LUCA School of Arts, campus C-mine in de Stiemervallei rond het verzamelen en tastbaar maken van verhalen. Ze kregen hierbij hulp van een aantal Vrienden van de Stiemer, bewoners van Genk en andere geïnteresseerden. Door deze fijne samenwerking ontwierpen de studenten – Sanae El Jid, Camille Collet en Finlay Degrauwe – een Augmented Reality toepassing waarbij verhalen over de fauna van de Stiemerbeek centraal staan. Op donderdag 22 oktober presenteerden zij hun prototype, waarin Ludo’s verhaal over het vissen op ‘stiekelzjengskes’ in de Stiemerbeek centraal stond.

Vrijwilligers gezocht!

We zijn op zoek naar experts die graag mee willen helpen bij het identificeren van en / of beeldherkenning-software willen testen voor de grote groepen van fyto- en zoöplankton en diatomeeën mee willen helpen identificeren. Wil je meedoen? Dat kan! Neem hiervoor contact op met Sofie Thijs via sofie.thijs@uhasselt.be Je krijgt van ons gratis het staalname materiaal!

Wil je deze nieuwsbrieven in de toekomst niet meer ontvangen? Schrijf je dan uit via een e-mail naar info@stiemerlab.be