Toonder maakte er geen geheim van dat hij de titel van dit verhaal had ontleend aan een actueel deuntje: het ‘Harry Lime Theme’. Deze gitaarmuziek werd gecomponeerd door Anton Karas voor de soundtrack van de film The Third Man uit 1949 van regisseur Carol Reed, en wordt dus ook wel ‘The Third Man Theme’ genoemd. Het was in die tijd een enorme hit, die in verschillende versies op plaat werd opgenomen. Het is uiteraard op YouTube te beluisteren. (Lees er uitgebreider over op Wikipedia.)
Dat het zo’n hit was, ontging ook Toonder niet. Hij schreef later, in zijn voorwoord op dit verhaal in de Volledige werken van uitgeverij Panda (net als alle andere voorwoorden opgenomen in Heer Bommel en ik), over deze muziek: ‘Zij klonk weliswaar erg vaak op, zodat de dampkring ervan vervuld raakte terwijl ik bezig was een verhaal te bedenken’.
Je krijgt dan zomaar het vermoeden dat de veelvuldig gedraaide muziek hem begon te vervelen (wat ik mij persoonlijk ook best kan voorstellen bij deze muziek) en dat hij daarom vanuit een soort wraak een slakkenslijm ernaar vernoemde.
Teem betekent trouwens ook nog ‘het langzaam en vervelend spreken’ (vgl. het werkwoord temen) en ‘zeurkous’, een betekenis die Toonder kende omdat hij schrijft dat een van de slakken met een ‘temerige stem’ praat en dat diens stem zeurt. Ook dat lijkt geen compliment voor het ‘Harry Lime Theme’.
In hetzelfde voorwoord (waarin hij niet bepaald positief op het verhaal terugkijkt) schrijft Toonder: ‘Het lijmteem komt er echter goed uit, hoewel dat geen verdienste is, want dat kwam dan ook uit de spuigaten.’ Dat laatste lijkt over ‘Harry Lime Theme’ te gaan.
Ook heer Bommel schijnt op de hoogte te zijn van deze muziek. Zo zegt hij, als hij het woord voor het eerst hoort: ‘Lijmteem! Vreemd, de naam komt me bekend voor, maar ik zou toch niet weten, waar ik hem eerder gehoord heb. Ik luister niet zo vaak naar de radio.’
En, als ze op het eiland aangekomen zijn: ‘En waar is nu eigenlijk dat lijmteem, dat hier ergens zijn moet? Ik dacht, dat het iets met muziek te maken had, maar hier is nergens iets te horen.’
Bommeldingen-lezer Rolf Jansen attendeerde me op meerdere andere liedjes die Toonder in de tekst van zijn verhalen verstopt heeft, en die soms nog zeer actueel waren ook. Bijvoorbeeld in ‘Tom Poes en de Maanblaffers’ (1967). Nadat de melkboer, een lid van de Sociale Ontwaak Partij, geweigerd heeft om Tom Poes melk te leveren omdat deze geen partijlid is, verzucht Tom Poes (die alleen maar melk drinkt, zoals ik toevallig in ‘Het lijmteem’ las): ‘Geen melk vandaag’…
|