Beste lezer,
Vorige week meldden de media dat supplementen niks zouden doen tegen depressie. Deze week ging het nog een stap verder: voedingssupplementen zouden schadelijk zijn voor de gezondheid. Het lijkt met de week gekker te worden. Vitamine C zou alleen goed zijn voor dure urine en van selenium kun je kanker krijgen. Is dit nu allemaal compleet verzonnen of zit er een kern van waarheid in? In deze nieuwsbrief duiken we erin!
Om te beginnen ben ik het voor een deel eens met de arts Marleen Finoulst, die de bron is van deze bangmakerij voor supplementen. Ze zegt dat groente en fruit het beste zijn voor onze gezondheid, omdat daarin naast vitamines en mineralen nog vele andere stoffen zitten die gunstig kunnen werken op onze gezondheid. Tot zover kan ik het helemaal volgen, maar helaas rammelt er een hoop aan de rest van het verhaal:
Schade door supplementen
Supplementen zouden de gezondheid kunnen schaden wanneer er een teveel van wordt ingenomen. Te veel vitamine A kan leiden tot leverschade en te veel vitamine D zou nierstenen kunnen opleveren. Dit klopt helemaal! Maar dit is niks nieuws onder de zon. Sterker nog, van te veel water kunnen we ook doodgaan (1, 2, 3, 4). Paracelsus zei al in de 16e eeuw: Dosis sola facit venenum (alleen de hoeveelheid maakt het vergif). Alles kan giftig worden als we er te veel van nemen.
Multivitaminen volstrekt zinloos
Multivitaminen zouden geldverspilling zijn, omdat studies keer op keer zouden hebben aangetoond dat ze helemaal niets doen. De studies zijn er inderdaad geweest en de uitkomsten zijn dat multivitamine zowel goed als kwaad kunnen doen (5). Het is natuurlijk wel de vraag welke multi’s er getest zijn. Meestal zijn dat goedkope synthetische soorten met een lange lijst aan hulpstoffen en inferieure verbindingen in veel te hoge doseringen. Bovendien haalt het artikel een studie naar de effectiviteit van multivitamines aan, die is uitgevoerd onder 6000 artsen. Mijn bezwaar is dat artsen vaak gezonder eten en geen representatieve groep zijn om de effectiviteit van een multivitaminepreparaat aan te tonen.
Individuele stoffen
Hoewel een multi volgens studies niet noodzakelijk is, zijn veel individuele stoffen dat wel. Zo heeft bijna 60% van Nederland in de winter een vitamine D-tekort, waardoor suppletie aan te raden is (6). Daarbij komt een omega 3-tekort ook veel voor (7). Ook heeft 20% van de mensen boven de 60 jaar een marginaal vitamine B12-tekort en vormt suppleren het antwoord (8). Steeds meer mensen eten vegetarisch of zelfs veganistisch, waardoor ook steeds meer mensen extra vitamine B12 nodig hebben.
Appels en peren
Ook zou vitamine E bij mannen prostaatkanker aan kunnen jagen. Ik ken die studie en deze is uitgevoerd met een synthetische vorm van vitamine E (9). Een ander nadeel is dat er in de studie ook op selenium is getest, dat vertroebelt de uitslag. In latere studies is aangetoond dat natuurlijke vitamine E juist kan beschermen tegen prostaatkanker (onder rokers in ieder geval) (10). Synthetische vitamine E werkt anders in het lichaam dan de natuurlijke. Daar komt nog bij dat er 4 soorten vitamine E (tocoferol) zijn: alfa, bèta, gamma en delta. Wanneer er één soort in hoge hoeveelheden wordt geslikt, vermindert dat de opname van andere soorten. Met name alfa-tocoferol kan delta-tocoferol wegdrukken in de opname (11). Om deze reden is het beter om geen hoge doseringen vitamine E te slikken, of anders voor een breedspectrum variant te gaan.
Kurkuma
Recent werd in de media ook tegen kurkuma gewaarschuwd. Deze wortel kan de kans op kanker verhogen bij ex-borstkankerpatiënten, doordat het hormoontherapeutische medicijn tamoxifen door kurkuma minder werkzaam wordt gemaakt. Kurkuma remt de activiteit van het leverenzym CYP2D6. CYP2D6 zet ongeveer een kwart van alle medicijnen om (12). Doordat dit leverenzym tamoxifen niet voldoende kan activeren, kan de bloedspiegel van de werkzame stof endoxifine te laag worden. Nieuw is de ontdekking niet, want in het verleden waren er ook al aanwijzingen voor dit werkingsmechanisme (13).
Kritische opmerkingen
Bij de studie heb ik wel wat kritische opmerkingen. Een probleem is dat de onderzoeksgroep uit slechts 16 mensen bestond, waarvan 15 vrouwen en 1 man (mannen kunnen ook borstkanker krijgen) (14). Dat aantal is wel erg summier om definitieve conclusies uit te trekken. Zeker ook omdat bijwerkingen bij mannen en vrouwen zeer verschillend kunnen zijn (15). Mogelijk is het risico op kanker alsnog lager, ondanks een lagere endoxifine-spiegel. De werkzaamheid van kurkuma tegen kanker zou eigenlijk beter moeten worden onderzocht. Helaas ben ik nog geen studies tegengekomen van topkwaliteit, omdat deze duur zijn. Kurkuma heeft geen miljardeninvesteerder achter zich staan.
Natuurlijke voeding
De kracht van de natuur is groot; ook natuurlijke voeding heeft invloed op de werking van het lichaam. Daarom is natuurlijke voeding ook een medicijn. Er bestaan dikke boeken die de kruisreacties (interacties) tussen voeding en medicatie beschrijven. Een bekend voorbeeld is grapefruit, dat weer het CYP3A4 enzym remt (16). Hierdoor wordt de werkzaamheid van cholesterolverlagers, diverse bloeddrukverlagers, antibiotica, slaapmiddelen, viagra en ook verschillende kankermedicatie onvoorspelbaar. Een ander voorbeeld is dat groene thee volgens onderzoekers ook het CYP2D6 enzym kan remmen (17). Het gaat dus niet alleen om kurkuma. Al met al vind ik dit nieuwsbericht een storm in een glas water. Het verandert niks aan de heilzame werking van kurkuma (18).
Big Pharma
Ik vind het bijzonder dat vitamines, mineralen en kruiden telkens in de media aan de schandpaal worden genageld. Want op de reguliere medicijnen is ook genoeg aan te merken. Veel medicijnen werken niet goed en kunnen ernstige bijwerkingen geven (19). Veel studies naar de effectiviteit van medicijnen deugen niet (20, 21). Soms zijn medicijnfabrikanten wel op de hoogte van bepaalde bijwerkingen, maar worden ze verzwegen (22). Een simpele ibuprofen kan (vooral bij kinderen) al maagbloedingen veroorzaken (23). Dit middel is overal vrij verkrijgbaar. In plaats van vitamines, mineralen en kruiden onderuit te halen, denk ik dat het handig is om meer energie te steken in de voorlichting over hoe we onze gezondheid kunnen verbeteren. Als onze voeding weer echt voedend wordt en wij beter voor onszelf leren te zorgen, dan kunnen zowel supplementen als medicijnen in veel gevallen misschien wel achterwege blijven.
|
