Geçtiğimiz hafta IAAF (International Association of Athletics Federations - Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği), atletizmde kadın kategorisinde yarışabilmek hakkında yeni regülasyonunu yayınladı (1 Kasım 2018 itibariyle geçerli olacak). Konu hiperandrojenizm (normalden yüksek androjen -örneğin testosteron- seviyesine sahip olma durumu) ile ilgili.
Yüksek testosteron seviyesine sahip atlet denince akla genellikle ilk olarak Güney Afrikalı orta mesafeci Caster Semenya geliyor, ancak 2011'de IAAF yine buna benzer bir kural yayınladıktan sonra CAS'a (Court of Arbitration for Sport - Uluslararası Spor Tahkim Mahkemesi) başvurup kararı geri aldıran başka bir atletti: Hint sprinter Dutee Chand. 2011 regülasyonu tüm atletizm oyunlarını içeriyordu ve testosteron üst sınırını 10 nmol/L olarak belirlemişti. Chand'ın itirazı IAAF'nin elinde yüksek testosteronun normal kadın performansından çok yüksek performans sağladığına dair kanıt olmamasıydı. CAS bu iddiayı doğru buldu ve kuralı iptal etti. IAAF de 2017 yılında yapılan bir araştırmanın sonuçlarını delil göstererek kuralı değişmiş haliyle yeniden devreye aldı.
Bu yeni kurala göre sadece 400 metre ile 1 mil arası pist yarışlarında testosteron sınırı geçerli olacak. Sınır da biraz aşağı çekilmiş durumda: 5 nmol/L. Bu durumda Chand kuralın dışında kalıyor, ancak Semenya 6 ay boyunca testosteron seviyesini bu sınırın altında tutamazsa yarışlara katılamaycak. İşin ilginç yanı delil olarak gösterilen çalışmada 1500 metre için ölçülen değerlerde bir fark olmamasına rağmen (resimde görülebilir) sanki sadece Semenya'yı dışarıda tutmak için özellikle kurala dahil edilmesi. Hatta çekiç atma ve sırıkla atlama sonuçlarında bariz farklar olmasına rağmen o dallar dahil edilmemiş. Bu durumda Semenya da Chand gibi CAS'a itiraz etse en azından 1500 metre için yarışma hakkını kazanır gibi görünüyor.
Testosteron seviyesinin (kadınlarda ortalama 0.12-1.79 nmol/L, erkeklerde ve hiperandrojenlerde 7.7 – 29.4 nmol/L) performansa pozitif etkisi olduğunu birçok bilim insanı kabul ediyor, ancak bu iddiayı tam olarak destekleyen bir bilimsel çalışma ve sonuç ortaya çıkmadıkça konulan bu kurallar tartışmaya açık olmaya devam edecek.
İmaj, Ross Tucker'ın konu hakkındaki videosundan yakalanmıştır.
|