door Klaas Driebergen

In de Toondercollectie van het Literatuurmuseum vond ik onlangs een bijzonder stripje met daarin heer Bommel. Het is nog niet gepubliceerd. In dit BommelDing wil ik dat graag met je delen.

In een van de vele dozen trof ik een blauwe multomap aan. Het bleek een feestboek te zijn dat door Marten Toonders nabije familieleden gemaakt was ter gelegenheid van zijn 60ste verjaardag in 1972. Je kent dat wel: een plakboek met brieven, knutsels, foto’s en kindertekeningen.

De bijdrage van zijn zoon Eiso Toonder vond ik het interessantst. Die had een aflevering gemaakt van de strip Goeroe.

Goeroe verscheen in de jaren zeventig dagelijks in De Telegraaf. Eiso was de maker ervan, maar hij publiceerde de strip onder het pseudoniem Peter Abel.

Ik noem Eiso de ‘maker’, maar de manier waarop hij deze strip maakte, was bijzonder. Eiso was namelijk geen tekenaar. Bij de Toonder Studio’s maakte hij zich vooral verdienstelijk als schrijver, en wel van de Toonderstrips Panda, Kappie en Koning Hollewijn. De quasi-filosofische strip Goeroe zette hij in elkaar door middel van knip- en plakwerk, met gebruik van door anderen (Piet Wijn, Terry Willers) getekende figuurtjes. Die figuurtjes waren dan in verschillende houdingen getekend, met hoofden waarin de gezichten blanco gelaten waren. Er waren dan ook losse gelaatstrekken in verschillende gemoedstoestanden, die daar dan weer opgeplakt konden worden.

Het lijkt een ietwat omslachtige manier van werken. Maar blijkbaar voldeed het, want Eiso Toonder hield het maken van deze strip tien jaar vol.

Afijn, voor de gelegenheid van deze verjaardag van zijn vader zette Eiso een speciale aflevering van Goeroe in elkaar, waarin tevens het belangrijkste personage van zijn vader optreedt: heer Bommel!

Als je op de afbeelding klikt, zie je een grotere versie waarop ook de randjes van de uitgeknipte onderdelen nog enigszins te zien zijn.

Het valt me op dat de goeroe en heer Bommel elk in hun eigen lettertype spreken. Dit was trouwens gebruikelijk in de Goeroe-strip. De goeroe gebruikt hier het voor hem gebruikelijke lettertype, en de letters van heer Bommel zijn hetzelfde als in zijn balloons in de Bommel-ballonstrip ‘Dieper leven’, die in 1969-1970 in HP-Magazine was verschenen (en later in boekvorm als Een heer in de kracht van zijn leven). Ook in ‘Dieper leven’ heeft ieder personage namelijk zijn eigen lettertype; dit idee had Marten Toonder afgekeken van de door hem zeer gewaardeerde strip Pogo.

Het optreden van beide figuren samen in één strip levert een leuke botsing op…

*

Boekentip: Brexit-editie De Unistand

Bij De Bezige Bij verscheen een ‘Brexit-editie’ (€ 12,50) van het Bommelverhaal De Unistand. Joris Luyendijk schreef het voorwoord, waarvan je in de NRC van vorige week vrijdag een ingekorte versie kon lezen (lees hier).

Als ik het goed heb is dit al de achtste gelegenheidseditie van een Bommelverhaal sinds 2009. Een bewijs voor de blijvende actualiteit van het werk van Toonder!

Zaltbommelse Bommeldagen verplaatst

Zoals ik eerder deze week al rondgemaild heb, zijn de Bommeldagen die dit weekend zouden plaatsvinden, verplaatst naar het weekend van 5 tot 6 september.