door Klaas Driebergen

Afgelopen Oudejaarsdag heb ik een heldendaad verricht. Voor mijn doen tenminste. Ik heb mijn hoogtevrees opzij gezet en ben op de glazen balkons van de Eusebiuskerk in Arnhem gestapt. Op zestig meter hoogte!

Stel je voor: twee glazen balkons die vér uitsteken uit de toren, waarvan alle wanden en zelfs de vloer van glas zijn. Je kijkt recht de diepte in. Brr…

Wat bracht mij zover? Tsja: Bommel…

Ik had namelijk gehoord dat je vanaf die glazen balkons de beelden van stripfiguren kon zien, die tijdens de naoorlogse restauratie van de Eusebiuskerk op de toren zijn geplaatst. En dat tussen die beelden ook heer Bommel en andere Toonderfiguren zouden moeten zitten.

En dus besteeg ik op 31 december de toren, met de ‘panoramalift’ (daar begonnen de bibbers al), gewapend met camera.

Op de drempel van het eerste balkon dacht ik: oké Klaas, niet naar beneden kijken. Haal even adem, stap gewoon dat balkon op, maak een paar foto’s, en klaar.

Mijn neefje en nichtje van 8 en 6 wandelden zonder enige aarzeling de balkons op alsof dat de gewoonste zaak van de wereld was, en daardoor leek mijn eigen hoogtevrees ineens heel kinderachtig.

Maar ja: met die gapende diepte onder je, blijkt dat toch allemaal makkelijker gezegd dan gedaan. Je moet toch echt wel een paar stappen zetten, naar het uiteinde van het balkon, om die beelden goed te kunnen zien en er een beetje geslaagde foto’s van te kunnen maken. En hoewel je weet dat het volstrekt onzinnig is om jezelf vast te houden om daarmee te voorkomen dat je naar beneden valt, was ik toch geneigd om mijn handen angstvallig tegen de zijramen te klemmen. Maar om foto’s te kunnen maken moet je toch je handen aan de camera houden…

En dan was er nog de vraag: waar was Bommel…? Boven ons hoofd waren acht beelden te zien, en ik meende hem in een van de twee rechter figuren te herkennen:

Maar volgens mijn neefje en nichtje moest dat Mickey Mouse zijn. Maar heeft hij daar niet te kleine oren voor…?

Boven het andere balkon waren alleen mens- en dwergachtige figuren te zien. Sneeuwwitje en de zeven dwergen?

Met veel vraagtekens daalde ik met de lift de toren weer af: had ik nu het beeld van heer Bommel gezien of niet…?

Afijn, de kinderen hadden natuurlijk gelijk, en ik had me niet goed voorbereid op dit bezoek. Zonder het te beseffen heb ik wel twee andere Toonderfiguren gezien, maar niet heer Bommel.

Inmiddels heb ik namelijk het boek De Sint-Eusebiuskerk te Arnhem. Bouwsculptuur en bouwgeschiedenis van Elisabeth den Hartog en Ronald Glaudemans in huis gehaald (Wbooks, Zwolle, 2013). Een prachtig en zeer interessant boek, waarin de bouwgeschiedenis van de kerk beschreven wordt, met veel aandacht voor alle beeldhouwwerken die het gebouw sieren. En dat zijn er nogal wat, zowel aan de buiten- als de binnenkant: van middeleeuwse beeldhouwwerken tot naoorlogse stripfiguren.

De glazen balkons bevinden zich aan de oost- en westkant van de toren. Uit dit boek leerde ik dat zes van de beelden – zogenaamde ‘schijnspuwers’ – die aan de oostzijde over Arnhem uitkijken de volgende Disneyfiguren moeten voorstellen: meneer Beer, Midas de wolf, Gijs Gans, Willie Wortel, Mickey Mouse en Donald Duck.

Maar daartussen zitten ook Hiep Hieper en Wal Rus. Dat zijn de volgende beelden, die je dus vooral van onderaf ziet:

Met iets meer kennis vooraf en iets minder hoogtevrees had ik hier wellicht een nog betere foto van kunnen maken. Op de volgende foto uit het boek is Wal Rus beter te herkennen:

De beelden die aan de westkant te zien zijn, zijn inderdaad Sneeuwwitje en de zeven dwergen.

Aan de noordkant (waar dus helaas géén balkon is) zijn Olivier B. Bommel en bediende Joost te zien. Op een foto uit het boek:

Ze hangen hier weer gebroederlijk naast zes Disneyfiguren: Goofy, Boris Boef, Pluto, ‘Berend Bulldog’ (ik denk dat Butch the Bulldog wordt bedoeld, de rivaal van Pluto), ‘Stoffel de Schildpad’ (maar die is uit de Fabeltjeskrant, dit moet denk ik Toon Schildpad zijn) en Broer Konijn.

Aan de zuidzijde zijn maar vier figuren geplaatst. Dat zijn twee figuren van Disney (Knor de big en Wolfje) en twee van Toonder: Tom Poes en professor Sickbock. Een foto uit het boek:

Het lijkt misschien een wat merkwaardige mix van Disney- en Toonderbeelden. Maar als je bedenkt dat de beeldhouwer Henk J. Vreeling alle figuren overnam uit het populaire weekblad Donald Duck, waarin in die tijd (begin jaren zestig) ook steevast de avonturen van Tom Poes werden opgenomen, dan is deze combinatie niet zo vreemd. Bovendien zijn zowel de figuren van Disney als die van Toonder hoofdzakelijk dierenfiguren, en uitgehakt door één en dezelfde beeldhouwer passen ze wonderwel bij elkaar.

Hoe zou heer Bommel het eigenlijk vinden om zo hoog aan de toren geplaatst te zijn? Enerzijds zou het zijn eergevoel strelen, getuige de vele beelden van zichzelf die hij in het interieur van Bommelstein uit heeft laten houwen.

Maar anderzijds, op die hoogte... Ook heer Bommel heeft hoogtevrees, zoals goed blijkt uit de volgende passage uit ‘Tom Poes en Bombom de Geweldige’ (1966):

*

Uitnodiging: Toondermiddag tijdens Scheltema’s Stripdagen

Boekhandel Scheltema heeft mij gevraagd om op zaterdagmiddag 25 januari aanstaande een lezing te komen houden op de ‘Toondermiddag’ die inmiddels traditie is tijdens de jaarlijkse Stripdagen van deze Amsterdamse boekhandel. Ik ga iets vertellen over Marten Toonder en Ierland.

Ook Rob Barnhoorn komt een lezing geven. Zijn onderwerp is De vooruitziende blik van Marten Toonder.

De middag begint om 15:00 uur. De toegang is gratis, wees welkom! De ervaring leert dat dit altijd leuke middagen zijn. Ik verheug me erop!

(Lees hier meer)