Een raar jaar

Een raar jaar, 2020, ook voor De Noarderling. Na het groot onderhoud in februari hebben we haar naar de vaste ligplaats in het Kleindiep gevaren, en vervolgens is ze het hele jaar niet van haar plek geweest. Da's wel een héél vaste ligplaats...

Terwijl de jaarlijkse donateursavond normaal gesproken zo'n beetje de start van het nieuwe skûtsje-seizoen is, was het dit keer ook direct het einde: de donateursavond was op donderdag 12 maart, de dag dat de eerste corona-maatregelen werden afgekondigd.

Ondanks een aantal afmeldingen vanwege corona was het een geslaagde avond. Gastspreker Hans Groeneweg, directeur-conservator van Stichting Musea Noardeast Fryslân, gaf een mooi inkijkje in wat zijn stichting zoal beheert en waar hij mogelijkheden ziet voor meer samenwerking met De Noarderling. Verderop in deze nieuwsbrief leest u over een eerste, concrete ontwikkeling in die richting.   

Nieuwe sponsoren

In mei verbond Supermarkt Jumbo in Dokkum zich voor een periode van drie jaar als sponsor aan De Noarderling. Titus Vogt namens de Jumbo en Nico Douma namens De Noarderling ondertekenden de sponsor-overeenkomst op het achterdek van het skûtsje.

Kort geleden besloot ook De Noord Nederlandse Draadindustrie om De Noarderling te sponsoren. Eerder leverde dit oer-Dokkumer bedrijf al een financiële bijdrage voor de aankoop van het skûtsje. 

Wij danken de nieuwe sponsoren hartelijk voor hun steun!

(dat geldt uiteraard ook voor de bestaande sponsoren: Raadsma, Adema Architecten en Bouwbedrijf Van der Werff)

Nieuwe ronde... 

... nieuwe kansen! We gaan er van uit dat in 2021 het normale leven langzamerhand toch weer een beetje terug zal keren, en dat er op en rond De Noarderling weer de nodige activiteiten zullen zijn.

Klein onderhoud
Hoe dan ook, in februari gaat het skûtsje weer even naar binnen voor wat klein onderhoud. Ze zal dan weer helemaal tip-top zijn voor een educatieproject dat hopelijk in de maanden daarna kan worden uitgevoerd. 

Educatieproject
Dat project behelst een lesprogramma over skûtsjes voor alle groepen van de basisscholen, inclusief een bezoek aan De Noarderling. Dokkum c.q. Noardeast Fryslân is één van de 5 locaties in de provincie waar het project wordt 'gedraaid'. Trekker van het project is Museumfederatie Fryslân. Samen met Musea Noardeast Fryslân en skûtsje Eben Haëzer zorgen wij in onze regio voor de 'lokale component'.

Zeiltochten
Natuurlijk hopen we komend jaar ook weer met groepen te kunnen gaan zeilen. En wij zijn niet de enigen die staan te popelen: de eerste aanvragen voor zeiltochten zijn er al. 
Ook de winnaars van het gaffelhangen tijdens de Kerstfair 2019 hebben hun gewonnen zeiltocht nog tegoed. Nog even geduld a.u.b... Tot die tijd geldt: gelukkig hebben we de beelden nog (zie onderstaande impressie).

Nieuwe gaffel

Weet u het nog, het Iepen Frysk Kampioenskip Gaffelhangen dat we tijdens de Kerstfair organiseerden? Het was een doorslaand succes: bijna 100 deelnemers deden hun best om zo lang mogelijk aan de gaffel van De Noarderling te hangen (die voor de gelegenheid niet hoog in de mast hing, maar mooi laag aan een boom).

Het inschrijfgeld, dat opliep tot iets meer dan € 300, was bestemd voor de aanschaf van een nieuwe gaffel. De oude vertoonde namelijk wat scheurtjes (maar was nog sterk genoeg om aan te hangen).  

Die nieuwe gaffel is inmiddels geleverd. Een prachtig stukje vakwerk!

Nieuwe ontdekking

Begin september berichtte de Leeuwarder Courant dat de bekende watersportzaak annex zeilmakerij Wagenaar in Leeuwarden zou stoppen. Een dag eerder waren we per toeval (of bestaat dat niet?) gestuit op een artikeltje in dezelfde krant, maar dan uit 1954, over J. Wagenaar, de laatste Dokkumer zeilmaker die er tóen mee stopte.

Een klein onderzoekje leverde het bewijs dat zeilmaker Wagenaar in Dokkum een neef was van de grondlegger van de Leeuwarder zeilmakerij. Geen wereldschokkende ontdekking, maar wel leuk.

De Dokkumer zeilmaker Wagenaar zat vanaf 1915 in het pand Vleesmarkt 31. Van daaruit kon hij de scheepswerf van Gerrit Barkmeijer bijna zien. Wie weet heeft hij ook wel eens een nieuw ‘setje’ gemaakt voor Age Koning, die De Noarderling in 1907 door Barkmeijer had laten bouwen…

Meer informatie over de Wagenaars is te lezen en te zien op onze website. Bij een recente speurtocht in de fotocollectie van Musea Noardeast Fryslân trof Nico Douma onder meer onderstaande foto aan. Daaronder geveltekeningen anno 1945 van het gedeelte van de Vleesmarkt aan weerskanten van de Wortelhaven, met in het midden het pand van Wagenaar.

Nieuwe ligplaats 

We zeiden het al: onze vaste ligplaats in het Kleindiep was dit jaar wel érg vast. Begin maart meerden we er af, en pas half november gooiden we de trossen voor het eerst weer los. Reden voor het vertrek: vanwege een mogelijke Elfstedentocht moeten de kades van het Kleindiep in de winterperiode 'vrij' blijven. Dat die Elfstedentocht er deze winter vanwege corona sowieso niet komt, werd pas ná de verhuizing van De Noarderling bekend.

De tijdelijke nieuwe plek bij het Hellinghûs (met dank aan Museum Dokkum) is natuurlijk prachtig. De Noarderling ligt er 'in vol ornaat' voor de feestdagen: een schitterend plaatje!    

Nieuw oud kacheltje

We hebben een prachtig oud kacheltje weten te bemachtigen van een type dat vroeger ook vaak op skûtsjes werd gebruikt. Het is een zogenaamd 'vuurduveltje' en wordt ook wel 'schippertje' genoemd. Het diende zowel als verwarming als om op te koken.
Nog even met kachelpoets behandelen en dan krijgt het een mooi plekje in de roef. 

Waarschijnlijk een wat grotere versie van een dergelijk kacheltje speelt ook een rol in de rubriek Skûtsjepraet...

Skûtsjepraet 

In deze vaste rubriek dit keer een anekdote die we tegenkwamen in het boekje Skûtsjesilen van Lieuwe Pietersen uit 1958. Pietersen noemt het een triest voorbeeld van de skûtsjesilerij in vroeger jaren. Wij zagen het helemaal voor ons en vonden het hilarisch. Onderstaand de letterlijke tekst uit het boekje van Pietersen:  

De wedstrijd van 1911 te Eernewoude was nu niet dadelijk succesvol te noemen. Waarschijnlijk had de kastelein van het dorp daar een andere mening over nu het jaarlijkse skûtsjesilersfeest zo nauw verbonden was aan zijn beurs en tapkast. In ieder geval, de schippers hadden al aardig aan Bacchus geofferd vóór de wedstrijd goed en wel was begonnen. Het was dan ook geen wonder dat het schip van Bindert Pietersma, altijd al één van de laatsten, deze dag helemaal niet luisterde naar de bevelen van zijn schipper. De achterstand op de overigen was nu echter wel bijzonder groot en er moest dan ook wat gebeuren. Het schip liep veel te traag en lag waarschijnlijk achter te diep. Bindert dacht even, hardop, na en kwam tot de conclusie dat de oude potkachel naar voren moest. 

Zo gezegd, zo gedaan. Een houten schot dat Bindert van de kachel scheidde, werd kapot getrapt. Even "adem"-halen' uit de fles en met behulp van de fokkenist stond de kachel op de voorplecht.

De achterstand bleef en het brein van onze hoofdpersoon zon op nieuwe plannen. Bij 't passeren van de bestuurstent informeerde Bindert of hij een extra lapje zeil bij mocht zetten. Een tweede fok werd bijgezet. Bindert's schippersblik had door de inspirerende kracht van de Berenburghjes echter iets aan scherpte verloren, zodat hij, ter contrôle, z'n fokkenist vroeg of de fok er goed bijstond. Deze antwoordde bevestigend. Dat de fok intussen troosteloos voor de boeg in het water hing, ontging de beide dapperen...

Toen het schip even later stuurloos tegen de wal was gedreven, vonden de dorpelingen Bindert z'n roes uitslapen in de roef, terwijl de fokkenist in de drassige oevers van het meer was blijven steken toen hij plichtsgetrouw op weg was gegaan om het bestuur melding te doen van de stranding.  

Uit de oude doos

Dit keer een foto uit een wel héél oude doos. We troffen hem aan in het boek Het Friese water (Karel Gildemacher, uitgeverij Bornmeer, 2015). Volgens het bijschrift gaat het om skûtsjes bij de afgraving van de terp van Hiaure in 1884.