|
Midden in het verhaal staan
"De reis in Indonesië moest hen de geschiedenis laten beleven. Rechtstreeks overgedragen van mijn vader op hen. Het werd, zoals vele mensen met een geschiedenis in Indonesië met ons hebben beleefd, een zoektocht naar plekken van vroeger, de oude school, mijn vaders geboorteziekenhuis, zijn vroegere huizen. Het hoogtepunt beleefden wij in Purwokerto. Daar zochten wij het huis waar mijn vader zijn jeugdjaren grotendeels doorbracht. We hadden een huisnummer en een oude straatnaam. En zelfs die straatnaam was onzeker. Het toeval (of de stille kracht?) wilde dat onze reis samenviel met de ontsluiting van het Indisch Oud-paspoortarchief. Doordat we het paspoort van mijn opa terugvonden, wisten we de straatnaam zeker. Toen we uiteindelijk uit de auto stapten en ik achter mijn vader liep, zag ik in alles dat hij zijn jeugd terugvond. Die sensatie is onbeschrijfelijk. De emoties die loskwamen bij ons allemaal niet in woorden te vatten. Mijn middelste zoon Dinant zei treffend: “de verhalen horen als je middenin het verhaal zelf staat, is écht wel heel anders dat een verhaal alleen maar verteld krijgen”.
Onze jongste zoon wilde niet meer naar huis. Hij was een met de mensen, hun aard de taal, het eten en de geuren. Mijn dochter heeft mijn vader vanaf onze aankomst bij de arm gepakt en niet meer losgelaten.
Het verleden naar het nu brengen
Onze reis en onze belevenissen hebben ook het gesprek over het verleden met mijn schoonmoeder verlevendigd. Zij heeft in het kamp gezeten op Java. Na de reis en door het vertellen van wat wij zagen, viel er een drempel weg voor een gesprek. Zij heeft mij op een zondagmiddag een map in bewaring gegeven met alles wat zij nog heeft uit Indonesië. De overgeschreven recepten van haar moeder, steeds kleiner geschreven, bij gebrek aan papier, hun registratieformulieren, kampnummer, adressen. Ook toen ervoer ik hoe belangrijk het is om aan de hand van tastbare herinneringen te praten en gevoelens te delen. Het vergemakkelijkt het gesprek en brengt ook het verleden naar nu.
Mijn jongste zoon Louis heeft na onze reis in de klas verteld over onze reis, over de Indonesische en Nederlands-Indische geschiedenis en over wat hij terugvond. Zijn afsluitende woorden waren:
“ Ik zou wel in Indonesië willen wonen, ik werd gelukkig van de vriendelijkheid van de mensen en het altijd warm eten. Ik voel dat ik er vandaan kom”.
Een andere blik
Onlangs heb ik de kinderen weer meegenomen naar het Indisch herinneringscentrum. Ze keken nu met andere ogen. De tentoonstelling “Ons land” is door de verhalen van verschillende families heel aansprekend en vertelt net als op onze reis, het verhaal aan de hand van beelden. Ik nam hen ook mee naar de fototentoonstelling “Long ears: Through the Lens (Kuping Panjang), over de Dayak-vrouwen op Borneo. Niet alleen laat de tentoonstelling de kracht van tradities zien, ook wordt de leidende en spirituele rol die de Dayak-vrouwen binnen de gemeenschap hebben belicht. Dit laatste sprak vooral mijn dochter erg aan!
Ik voelde tijdens ons bezoek aan het IHC en museum Sophiahof weer dat beelden en verhalen helpen om te ontdekken wie je bent en waar je wilt staan in de samenleving. Het maakt ons ontvankelijk en gastvrij. Ook ik ervaar dit bij elk bezoek opnieuw."
|
