W tym numerze:

1.  Raport ze studium karier absolwentów 2016

2.  Fundusz Innowacji Dydaktycznych

3.  Polska Komisja Akredytacyjna

4. Nowy Regulamin Studiów Podyplomowych

5. Nowe projekty rozporządzeń MNiSW

6. Studenci o administracji UW

7. Konferencje jakościowe

Raport ze studium karier absolwentów

W grudniu 2016 r. zespół Pracowni Ewaluacji Jakości Kształcenia na Uniwersytecie Warszawskim przygotował Raport ze studium karier absolwentów UW, którzy ukończyli studia w 2014 roku (do pobrania na stronie: http://www.pejk.uw.edu.pl/?page_id=405 ). Badanie będące podstawą poniższych analiz zrealizowano dzięki uruchomieniu ogólnopolskiego systemu monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów szkół wyższych (ELA; http://absolwenci.nauka.gov.pl). Pomysłodawcami i twórcami tego systemu są członkowie zespołu PEJK UW. Drugim źródłem informacji były wywiady jakościowe przeprowadzone wśród absolwentów UW. Wnioski przedstawiane w raporcie zostały uzupełnione rezultatami z wcześniejszych badań PEJK UW.

Raport otwiera szczegółowy opis założeń metodologicznych. W kolejnych rozdziałach zaprezentowano wyniki analiz w odniesieniu do całego Uniwersytetu Warszawskiego oraz do poszczególnych dziedzin kształcenia. Sytuację absolwentów UW na rynku pracy porównano też z sytuacją absolwentów innych uczelni. 

Wszystkie analizy w raporcie przedstawiane są z zasady osobno dla absolwentów studiów z dyplomem licencjata (studia I stopnia) i absolwentów studiów z dyplomem magistra (studia II stopnia i studiów jednolitych magisterskich).

Zespół PEJK UW przygotował również suplement do Studium w postaci 171 raportów opisujących sytuację absolwentów poszczególnych kierunków studiów, o ile liczba absolwentów danego kierunku w analizowanym roku nie była niższa niż 10 osób. Raporty te zawierają zestawienie najważniejszych wskaźników charakteryzujących sytuację zawodową absolwentów. Zostaną one wkrótce udostępnione jednostkom dydaktycznym.

Zachęcamy WZZJK do dyskusji nad raportem, szczególnie nad wynikami dotyczącymi kierunków studiów prowadzonych przez wydział. O możliwościach zastosowania wyników badań karier absolwentów w projektowaniu programów kształcenia porozmawiamy na pewno podczas tegorocznych warsztatów zespołów projakościowych. 

 Autor: Mikołaj Jasiński

Fundusz Innowacji Dydaktycznych

Fundusz Innowacji Dydaktycznych powstał w 2004 r. Ideą i celem FID jest wspomaganie najlepszych, nowych projektów dydaktycznych charakteryzujących się wprowadzaniem treści do tej pory na Uniwersytecie nie wykładanych, zaoferowaniem interdyscyplinarnego podejścia do problemów, nowymi formami i środkami nauczania (wszelkie dokumenty, wzory wniosków i objaśnienia: http://bss.uw.edu.pl/fid-5/). Pomoc finansowa w organizowaniu tych przedsięwzięć  jest niebagatelna: w ciągu trzynastu lat finansowanie otrzymało 235 wniosków (spośród 361, czyli 65% złożonych), a Uniwersytet przeznaczył na to ponad 12 milionów złotych.  Wyniki ostatniej, XIII edycji, ogłoszone zostały w początku 2017 r. Tym razem finasowanie otrzymało 16 projektów konkursowych (spośród 33 zgłoszonych wniosków) na łączną sumę 1 060 079 zł (http://bss.uw.edu.pl/rozstrzygnieto-xiii-edycje-konkursu-fid/).

W ciągu trzynastu lat istnienia FID stał się konkursem rozpoznawalnym na Uniwersytecie. Sprawdziły się jego najważniejsze założenia, zrealizowane zostały dziesiątki pomysłów, które zapoczątkowane dzięki rocznej dotacji (bo tyle trwa finasowanie) zostały docenione przez studentów i często są kontynuowane.  Inicjatywy te były też impulsem do  środowiskowych dyskusji o podniesieniu jakości zajęć i ich formach, o dobrej dydaktyce.    

Ale FID pokazał także słabe strony funkcjonowania i rozumienia uniwersyteckiej dydaktyki. Oczywiste różnice między obszarami nauk ścisłych, przyrodniczych, społecznych, humanistycznych powodują, że tytułowa innowacyjność konkursu jest rozumiana rozmaicie. Kupno nowego sprzętu niewątpliwie uatrakcyjnia zajęcia na wydziałach doświadczalnych, ale czy zawsze jest to nowy dydaktyczny pomysł? Czy przez innowacyjność nowych zajęć na wydziałach humanistycznych należy rozumieć tylko nową treść merytoryczną? Między innymi na te pytania próbują odpowiedzieć członkowie Komisji oceniającej złożone projekty. Warto też podkreślić, że premiowane są projekty składane przez co najmniej dwie jednostki, a proponowane zajęcia dostępne dla studentów kilku wydziałów. Jest to ważny sygnał, że warto współpracować, że FID może się stać ważnym instrumentem łączącym różne środowiska naszej uczelni, a w konsekwencji przysłużyć się deklarowanej, ale ciągle w praktyce trudno osiągalnej jej otwartości i wspólnocie. Takich międzywydziałowych wniosków jest  niestety ciągle za mało. Trzeba więc apelować o szukanie możliwości współpracy, dzielenie się z kolegami z innych jednostek pomysłami i składanie wniosków do konkursu FID. W ten sposób nie tylko możemy realizować nowe interdyscyplinarne zajęcia, ale też poznawać Uniwersytet i – współpracując z innymi – przyczynić się do tworzenia otwartej, nowoczesnej uczelni. Warto też pamiętać, że takie zajęcia, w których mogą uczestniczyć słuchacze różnych wydziałów są najczęściej twórcze, inspirujące i dające satysfakcję zarówno studentom jak i ich nauczycielom. 

Autor: Anna Rosner

Polska Komisja Akredytacyjna

W grudniu 2016 r. uchwalony został nowy Statut Polskiej Komisji Akredytacyjnej, określający m.in. szczegółowe kryteria i tryb dokonywania oceny programowej na profilu ogólnoakademickim i praktycznym (zał. 1 i 2). Liczbę kryteriów szczegółowych zwiększono do ośmiu, wyodrębniając z dotychczas obowiązujących kryteriów niektóre zagadnienia w osobne punkty oceny. Ocena programowa obejmuje więc obecnie refleksję nad:

- koncepcją kształcenia i jej zgodnością z misją oraz strategią uczelni,

- programem  kształcenia  oraz  możliwością  osiągnięcia  zakładanych efektów kształcenia,

- skutecznością wewnętrznego systemu zapewnienia jakości kształcenia,

- kadrą prowadzącą kształcenie na ocenianym kierunku,

- współpracą z otoczeniem społeczno-gospodarczym w procesie kształcenia,

- umiędzynarodowieniem kształcenia,

- infrastrukturą wykorzystywaną w dydaktyce akademickiej,

- opieką nad studentami oraz wsparciem w procesie uczenia się i osiągania efektów kształcenia.

 W załączniku nr 3 do Statutu PKA wskazano nowe warunki przyznawania ocen. Do rangi kryterium kluczowego podniesiono ocenę infrastruktury wykorzystywanej w procesie kształcenia (kryterium 7). Oznacza to, że aby uzyskać:

- ocenę pozytywną - ponad 50% kryteriów musi być spełnionych co najmniej w stopniu w pełni, w tym koniecznie kryteria 1, 2, 4 i 7, a pozostałe w stopniu zadowalającym,

- ocenę wyróżniającą - ponad 50% kryteriów musi być spełnionych w stopniu wyróżniającym, w tym koniecznie kryteria 1, 2, 4 i 7 a pozostałe w pełni.

Polska Komisja Akredytacyjna przyjęła też nowe wzory raportów samooceny i raportów powizytacyjnych oraz przekazała część dotąd wykonywanych czynności formalnych MNiSW (np. sprawdzenie w systemie POLON danych dot. kierunku studiów). 

 W bieżącym roku akademickim według nowych już zasad ocenione zostaną następujące kierunki studiów, prowadzone na naszej uczelni: filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, slawistyka na Wydziale Polonistyki UW oraz gospodarka przestrzenna w Instytucie Ameryk i Europy.

 Pragniemy także poinformować, że w grudniu 2016 r. ocenę pozytywną otrzymały kierunki: geologia stosowana na Wydziale Geologii oraz kulturoznawstwo-cywilizacja śródziemnomorska na Wydziale „Artes Liberales”. Gratulujemy obu jednostkom!

 Autor: Agnieszka Janiak-Jasińska

Nowy Regulamin Studiów Podyplomowych

22 lutego 2017 r. Senat UW uchwalił nowy Regulamin Studiów Podyplomowych oraz zmodyfikowane wzory umów o warunkach odpłatności za studia podyplomowe. Wszystkie te dokumenty wchodzą w życie z dniem podjęcia uchwały. W regulaminie przewidziano m.in.:

- przyspieszoną ścieżkę tworzenia studiów podyplomowych zamawianych i finansowanych przez instytucje zewnętrzne,

- możliwość prowadzenia studiów podyplomowych przez wydziały we współpracy z innymi jednostkami uniwersyteckimi (np. BUW, COME, LaCh) oraz instytucjami i organizacjami zewnętrznymi, także zagranicznymi,

- likwidowanie z urzędu przez rektora studiów podyplomowych, które przez trzy kolejne lata nie zostały uruchomione z powodu braku minimalnej liczby chętnych,

- skreślenia słuchacza z listy słuchaczy studiów podyplomowych w związku z popełnieniem czynu uchybiającego godności członka społeczności akademickiej.

Zgodnie z wymaganiami ustawowymi wskazano poziomy kwalifikacji PRK, które nadawane są po ukończeniu studiów podyplomowych. Oznacza to konieczność przypisania prowadzonym studiom odpowiedniego poziomu (6 lub 7).

Położono nacisk na etyczne uzyskiwanie zaliczeń i stąd po raz pierwszy zobowiązano jednostki do podejmowania działań zapobiegających naruszaniu przez słuchaczy praw autorskich w pracach wymaganych tokiem studiów oraz wprowadzono obowiązek relegowania słuchacza, który dopuściłby się takiego czynu.

Wskazano terminy składania wniosków o utworzenie studiów podyplomowych, zaś nowe zasady zwrotu opłaty za studia w przypadku rezygnacji lub skreślenia z listy słuchaczy studiów podyplomowych przeniesiono do umowy o warunkach odpłatności za studia podyplomowe.

Odstąpiono od szczegółowego określania w regulaminie trybu i formy studiów podyplomowych, ograniczając się wyłącznie do wymagań sformułowanych w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym oraz pozostawiając jednostkom swobodę w projektowaniu nowych studiów.  

Autor: Agnieszka Janiak-Jasińska

Projekty rozporządzeń MNiSW

Projekt rozporządzenia MNiSW w sprawie kształcenia na studiach doktoranckich w uczelniach i w jednostkach naukowych z grudnia 2016 r. stanowi kolejny etap dostosowania kształcenia wyższego do Polskiej Ramy Kwalifikacji. Procedowany dokument przewiduje bowiem, że realizacja programu studiów doktoranckich prowadzi do osiągnięcia efektów kształcenia uwzględniających ogólne charakterystyki efektów uczenia się dla kwalifikacji na poziomie 8 Polskiej Ramy Kwalifikacji określone w ustawie z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji. Opracowując efekty kształcenia na studiach doktoranckich jednostka organizacyjna uczelni uprawniona do prowadzenia tych studiów będzie obowiązana uwzględnić uniwersalną charakterystykę pierwszego stopnia poziomu 8 Polskiej Ramy Kwalifikacji określoną w załączniku do ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji oraz charakterystykę drugiego stopnia poziomu 8 Polskiej Ramy Kwalifikacji określoną w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego po uzyskaniu kwalifikacji pełnej na poziomie 4 – poziomy 6–8 (Dz. U. poz. 1594).

Ponadto w projekcie Rozporządzenia sformułowano wymóg stworzenia doktorantowi warunków umożliwiających przygotowanie oraz wydanie lub przyjęcie do druku publikacji naukowych lub przygotowanie do publicznej prezentacji dzieła artystycznego (§ 2 pkt 4), przygotowanie do egzaminów doktorskich oraz obrony pracy doktorskiej pod opieką promotora lub promotora pomocniczego. ( §2 pkt 5)

Na początku stycznia Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przedstawiło Projekt Ustawy o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA), która ma usprawnić proces umiędzynarodowienia polskiej nauki. Agencja rozpocznie działanie 1 października 2017 r., a jej głównym celem będzie wspieranie uczelni w ich umiędzynarodowieniu i zwiększenie współpracy świata nauki z gospodarką. Służyć temu będą podejmowane przez NAWA:

• programy stypendialne dla studentów, doktorantów, pracowników naukowych i nauczycieli akademickich. Działanie obejmuje programy mobilnościowe nakierowane na polskiego lub zagranicznego odbiorcę;
• programy wspierania procesu umiędzynarodowienia uczelni i jednostek naukowych, m.in. programy ukierunkowane na podnoszenie kompetencji językowych i międzykulturowych kadry naukowej i administracyjnej uczelni i jednostek naukowych, jak również inicjatywy skoncentrowane na budowaniu potencjału instytucji np. poprzez międzynarodowe akredytacje czy programy studiów w językach obcych;
• działania promocyjne za granicą, skoncentrowane na budowaniu silnej marki polskiego systemu szkolnictwa wyższego. Agencja będzie mogła również wspierać rozwój studiów polonoznawczych prowadzonych przez zagraniczne ośrodki naukowe oraz nawiązywać współpracę z zagranicznymi agencjami działającymi w tym samym obszarze. 

Głównymi odbiorcami środków przyznawanych przez NAWA  będą:

• studenci i doktoranci;
• pracownicy uczelni lub jednostek naukowych;
• osoby posiadające co najmniej stopień naukowy doktora lub równorzędny stopień naukowy uzyskany za granicą;
• osoby kierowane za granicę w celu nauczania języka polskiego jako obcego;
• uczelnie i jednostki naukowe;
• organizacje pozarządowe wspierające Polonię i Polaków zamieszkałych za granicą;
• uczestnicy kursów przygotowawczych do podjęcia nauki w języku polskim;
• jednostki samorządu terytorialnego, wykonujące zadania z zakresu uczestnictwa w międzynarodowych zrzeszeniach społeczności lokalnych i regionalnych oraz repatriacji;
• jednostki sektora finansów publicznych podejmujące działania na rzecz upowszechniania informacji o szkolnictwie wyższym i nauce. 

  Autor: Katarzyna Wileńska

Studenci o administracji UW

Jakość kształcenia zależy nie tylko od kompetencji i starań pracowników naukowo-dydaktycznych, stanu infrastruktury (np. wyposażenia laboratoriów czy zasobów bibliotecznych), ale także od sprawności i fachowości administracji obsługującej studia: tak studentów, jak i wykładowców. Działania jednostek administracyjnych związanych z tokiem studiów winny być zatem monitorowane i doskonalone. Nowy Regulamin Studiów na Uniwersytecie Warszawskim, uchwalony w kwietniu 2015 r., zgodnie z wymaganiami ustawowymi, przyznał studentom prawo do oceny pracy dziekanatów, sekretariatów dydaktycznych i innych biur, z usług których korzystają studenci oraz formułowania wniosków na jej temat. (§13 ust 1 pkt 5 Regulaminu Studiów UW z dnia 22 kwietnia 2015 r, Monitor UW poz. 71). Jednostki powinny to studentom umożliwić. Zachęcamy więc WZZJK do wypracowania narzędzi i procedur, które pomogą w zbieraniu i analizowaniu opinii studenckich oraz wdrażaniu wynikających z nich rekomendacji. Przypominamy, że dotychczas studenci wyrażali opinię o pracy administracji związanej z tokiem studiów w Ogólnouniwersyteckiej Ankiecie Oceniającej Jakość Kształcenia. Wyniki tych ankiet dla każdego z kierunków przesyłane były na wydziały, zaś propozycje działań doskonalących funkcjonowanie biur obsługujących studentów, możliwych do podjęcia na poziomie centralnym i wydziałowym, sformułowane przez Uczelniany Zespół Zapewniania Jakości Kształcenia znaleźć można na stronie: http://www.bjk.uw.edu.pl/?Rekomendacje

 Autor: Katarzyna Wileńska

Konferencje jakościowe

W dniu 9 lutego 2071 r odbyło się międzynarodowe seminarium  „EIQAS- ENHANCING INTERNAL QUALITY ASSURANCE SYSTEMS” poświęcone zagadnieniom związanym z zapewnianiem jakości kształcenia. Seminarium było elementem projektu EIQAS (strona projektu: http://www.eiqas.com/news/), który jest wspólną inicjatywą krajowych agencji zapewniania jakości, konferencji rektorów i instytucji szkolnictwa wyższego z czterech krajów: Polska (koordynator), Portugalia, Bułgaria, Słowenia. Projekt EIQAS  ukierunkowany został na osiągnięcie dwóch kluczowych efektów: zwiększenia stopnia znajomości i zrozumienia Części 1 Europejskich Standardów i Wskazówek opracowanych przez ENQA, a także zidentyfikowanie i rozpowszechnienie w krajach partnerskich tzw. dobrych praktyk w wewnętrznym zapewnianiu jakości oraz doskonalenie metodologii dokonywania ocen przez agencje akredytacyjne poprzez porównywanie oraz – w rezultacie – wypracowanie najlepszych metod i sposobów działania.

Zachęcamy do zapoznania się z wynikami projektu:

8 marca 2017 r.