Hoi ,

Nederland begon dit jaar relatief koel. De omslag van koel naar warm was abrupt: op 6 juni stuurde het RIVM een voorwaarschuwing voor aanhoudende hitte uit. Juni werd de warmste juni ooit. Het oude record (uit 2021) werd met 1,3 graden gebroken. Toch waren de nachten nog relatief koel, de belangrijkste reden dat het nationaal hitteplan begin juni niet werd geactiveerd.

Maar wat doen we als het voor langere tijd extreem heet wordt in Nederland: een ‘Code Rood-situatie’ voor hitte? De kans hierop neemt door klimaatverandering toe, maar een crisis/adaptatieplan daarvoor heeft Nederland nog niet. Dit was dan ook een belangrijk onderwerp waar we ons de afgelopen periode vanuit de Community Hitte en Gezondheid mee bezig hebben gehouden.

Je leest er meer over in deze Community Update, en ook over de andere activiteiten die we hebben ondernomen. Ook geven we alvast een sneak-preview voor na de zomervakantie. En wil je actief deelnemen aan uitwisseling over hitteadaptatie? Scroll dan door naar de Community of Practice Hitte.

Een hele goede zomer(vakantie) gewenst!

Groeten,
Madeleen

PS: We zijn altijd benieuwd naar nieuwe ontwikkelingen, onderzoeken of bijeenkomsten over hitteadaptatie. Mocht je daarover wat te delen hebben, dan horen we dat graag! Wij zullen dit dan weer verspreiden. Zo vormen we een community die elkaar ondersteunt.

Code Rood voor hitte

Een crisis/adaptatieplan voor een Code Rood situatie ontbreekt nog steeds. Daarom zijn we met de G4-gemeenten, gemeente Groningen, enkele GGD’en, de VU en Arcadis begonnen met het uitwisselen van ideeën over hoe zo’n hittecrisisplan er in hoofdlijnen uit zou moeten zien. We kunnen hierbij zeker leren van andere landen. Daarom organiseerden we op 11 mei een uitwisseling met Portland, een stad in Oregon, in het noordwesten van de Verenigde Staten.

In 2021 werd Portland getroffen door een extreme hittegolf. Al in 2022 deelden Vivek Shandas (Professor Portland State University) en Jonna Papaefthimiou (Oregon State Resilience Officer) hun ervaringen met ons over deze crisis. Dit webinar was daar een vervolg op, om te horen hoe zij de lessen van toen inmiddels hebben toegepast en doorgevoerd in beleid, en wat ze daar vervolgens van hebben geleerd in 2022. Ook praatten ze ons bij over de langere-termijn programma’s die ze op het gebied van hitteadaptatie ontwikkelen.

Het perspectief van Portland leverde waardevolle, concrete inzichten op die ook bruikbaar zijn in de Nederlandse context, bijvoorbeeld over het bereiken van de meest kwetsbaren.

Een mooie uitkomst van dit webinar was ook dat Vivek Shandas en Jonna onze uitwisseling graag willen voortzetten, met o.a. een bezoek aan Nederland in 2024. Dit aanbod pakken we in samenwerking met CAS (Climate Adaptation Services) graag op!

Doorontwikkelen van Lokale Hitteplannen

Voor perioden van minder extreme hitte (code geel-oranje) hebben we in Nederland het Nationaal Hitteplan, en op gemeentelijk niveau het Lokaal Hitteplan. Lokale hitteplannen zijn hét instrument voor gemeenten om afspraken vast te leggen met GGD’en, zorginstellingen en andere lokale partners. Zo krijg je helder wie wat doet in aanloop naar en tijdens een hittegolf. Zo kan de impact van hittestress op de gezondheid van kwetsbare mensen worden beperkt.

Inmiddels hebben zo’n 20 gemeenten een lokaal hitteplan, en zijn zo’n 30 gemeenten hiermee bezig. In april organiseerden we een webinar over lokale hitteplannen. Daarin deelden provincie Utrecht, gemeente Den Haag en de BAR-organisatie (Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk) waar zij staan in de realisatie van lokale hitteplannen en welke uitdagingen zij daarbij tegenkomen. GGD Gelderland-Zuid gaf een inkijkje in hun aanpak om bestaande hitteplannen door te ontwikkelen naar een ‘versie 2.0’, en GGD regio Utrecht ging in gesprek over de kwaliteit van lokale hitteplannen, hoe je die kunt bewaken en doorontwikkelen.

De airco, een vloek of een zegen?

Een opvallende maatregel in de aanpak van hittestress in Portland, zoals we tijdens het Code Rood-webinar hoorden, is het distribueren van airco’s aan kwetsbare mensen. In Nederland zijn we vanwege het hoge energiegebruik juist terughoudend in het gebruik van airco’s. Toch neemt het gebruik van airco’s ook in ons land hard toe, en worden ze steeds vaker ook geadviseerd als installatie om mee te koelen én mee te verwarmen. Daarom organiseerden we samen met Klimaatverbond Nederland een webinar over dit thema. Hierin gaan we in op deze trends en bespreken we de do’s en dont’s als het gaat om airco’s.

Op de agenda (CoP Hitte)

De in deze Community Update beschreven maandelijkse webinars zijn onderdeel van de activiteiten van de Community of Practice Hitte – een informeel netwerk van hitteadaptatiepractitioners van gemeenten en provincies en een inmiddels vaste en gewaardeerde activiteit van onze community. De webinars worden afgewisseld met een maandelijkse digitale bijeenkomst waarin we elkaar bijpraten over ontwikkelingen en activiteiten op het gebied van hitteadaptatie, kennis en ervaringen uitwisselen en nieuwe kwesties agenderen.

Daarnaast doen we één-op-één advies aan decentrale overheden en delen we kennis en ontwikkelingen op het gebied van hitteadaptatie met betrokken ministeries.

Na de zomervakantie starten we weer met een nieuwe reeks. De exacte data zullen nog gecommuniceerd worden, maar houd vast rekening met – onder andere – de volgende thema’s:

• De Menukaart Hitte, een praktische leidraad voor gemeenten om hitte-proof te worden.
• Hitte, smog en pollen, ze treden soms in dezelfde periode op. De adviezen (bijvoorbeeld wel of niet in de avond ventileren) lijken soms tegenstrijdig. Hoe hier mee om te gaan?
• De nieuwe KNMI-scenario’s en de koppeling met hitteadaptatie

Wil je deze webinars niet missen en ook deelnemen aan de CoP Hitte? Meld je dan aan via hitte@samenklimaatbestendig.nl. 

Samen Klimaatbestendig heeft meerdere nieuwsbrieven met informatie voor specifieke doelgroepen. Zo kunnen we nóg beter inspelen op de behoeften bij woningcorporaties, verzekeraars, GGD’s en vastgoedontwikkelaars. Interesse? Meld je ook aan voor de andere thema’s en sectoren.